Celem opracowania jest przedstawienie sytuacji rynku mleka i jego przetworów w Polsce w latach 1989–2005 oraz ukazanie przekształceń tego rynku związanych ze zmianą gospodarki centralnie sterowanej w gospodarkę rynkową i przystąpieniem do UE. Pracę zrealizowano poprzez analizę: stanu pogłowia krów (spadek o 671,5 tys. sztuk w latach 1996–2004), produkcji (30% wzrost wydajności mlecznej w latach 1996–2005), skupu mleka (tendencja wzrostowa ilości skupowanego mleka), cen (nastąpił ich wzrost, w 2004 r. ceny skupu ukształtowały się średnio na poziomie 88,25 zł/100 l mleka), przetwórstwa mleka i jego przetworów (ukierunkowanie na przetwory prozdrowotne i uszlachetnione), spożycie mleka i jego przetworów (w okresie 1998–2003 zmniejszyło się spożycia mleka o 20,53%, natomiast spożycie przetworów mlecznych w tym okresie utrzymywało się na zbliżonym poziomie), handlu zagranicznego, salda obrotów (eksport prawie pięciokrotnie przewyższył import). Przedstawiono także zmiany zaistniałe po 1989 roku oraz proces dostosowawczy polskiego rynku mleka do wymagań UE. W pracy ukazano szanse i ograniczenia jakie wiążą się z przystąpieniem Polski do UE.