Wprowadzenie. Odpowiednio kształtowane prawo żywnościowe oraz polityka bezpieczeństwa żywności prowadzona przez instytucje Unii Europejskiej, obejmujące wszystkie etapy łańcucha żywnościowego, mają gwarantować konsumentom bezpieczną żywności oraz dostęp do odpowiednich informacji związanych z bezpieczeństwem żywności, w tym wycofań produktów niebezpiecznych. Obok zagrożeń mikrobiologicznych kluczowym zagadnieniem są zagrożenia natury chemicznej w postaci m.in. mikotoksyn, toksyn roślinnych, metali ciężkich, trwałych fluorowcowanych zanieczyszczeń organicznych, zanieczyszczeń procesowych oraz pozostałych. Pierwotnym aktem prawnym ustalającym najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych było Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r., które po licznych nowelizacjach zostało uchylone i zastąpione przez Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/915 z dnia 25 kwietnia 2023 r. W pierwszej części pracy scharakteryzowano toksyny roślinne obejmujące kwas erukowy, alkaloidy tropanowe i pirolizydynowe oraz alkaloidy opium, cyjanowodór i glikozydy cyjanogenne oraz ekwiwalenty delta-9-tetrahydrokannabinolu jako zanieczyszczenia żywności. Celem drugiej części tego opracowania była charakterystyka pozostałych zanieczyszczeń w żywności, których najwyższe dopuszczalne poziomy wprowadzono nowelizacjami rozporządzenia WE 1881/2006 i zawarto je w obowiązującym rozporządzeniu UE 2023/915.
Wyniki i wnioski. Liczne nowelizacje rozporządzenia (WE) nr 1881/2006, a w konsekwencji rozporządzenie (UE) 2023/915, obok najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości toksyn roślinnych wprowadziły najwyższe dopuszczalne poziomy dla przetrwalników buławinki czerwonej i alkaloidów sporyszu – w kategorii mikotoksyny, dla arsenu – w kategorii metale i inne pierwiastki, dla substancji perfluoroalkilowych – w grupie trwałe fluorowcowane zanieczyszczenia organiczne, dla sumy 3-monochloropropanodiolu (3-MCPD) i estrów 3-MCPD kwasów tłuszczowych, wyrażonej jako 3-MCPD oraz estrów glicydylowych kwasów tłuszczowych wyrażonych jako glicydol – w kategorii zanieczyszczenia procesowe oraz dla melaminy oraz nadchloranu, klasyfikowanych jako inne zanieczyszczenia. Lista zagrożeń chemicznych nie jest oczywiście zamknięta i zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej monitorowaniu w żywności podlegają ślady bromowanych opóźniaczy spalania, obecność niklu, węglowodory olejów mineralnych oraz obecność furanu i alkilofuranów.