Autorzy
Tytuł
Streszczenie
Celem pracy była ocena parametrów morfologicznych, chemicznych oraz aktywności przeciwutleniającej (DPPH, FRAP, ABTS), a także pogrupowanie według terminu zbioru i kształtu owoców dziesięciu polskich odmian derenia właściwego: Bolestraszycki, Dublany, Florianka, Juliusz, Kresowiak, Paczoski, Podolski, Raciborski, Słowianin, Szafer, pochodzących z Arboretum i Zakładu Fizjografii w Bolestraszycach. Wykazano istotne różnice między badanymi odmianami. Wyróżniono cztery terminy dojrzałości zbiorczej owoców: druga połowa sierpnia (Dublany, Juliusz – odmiany wczesne), przełom sierpnia i września (Raciborski, Szafer – odmiany średnio-wczesne), wrzesień (Bolestraszycki, Kresowiak, Paczoski, Słowianin) oraz przełom września i października (Florianka, Podolski – odmiany późne). Wśród badanych odmian przeważały owoce gruszkowe (Bolestraszycki, Dublany, Kresowiak, Paczoski, Szafer). Owoce odmiany Juliusz były kuliste, odmiany Florianka i Podolski – owalne, a odmiany Słowianin – butelkowogruszkowe. Największymi owocami (średnio 3,47 g), a zarazem najmniejszym udziałem pestki w owocu (średnio 10,14 %) charakteryzowała się odmiana Podolski. Poziom ekstraktu wahał się, w zależności od odmiany, od 13,8 % (Juliusz) do 19,9 % (Szafer). Stężenie cukrów ogółem w owocach wynosiło od 10,1 do 16,4 %, pektyn od 1,1 do 1,9 %, a kwasowość od 1,7 do 3,2 %. Największą zawartość witaminy C i polifenoli ogółem oznaczono w owocach odmiany Szafer, odpowiednio 75,1 mg/100 g i 464 mg/100 g. Najjaśniejsze były owoce odmiany Juliusz i zawierały niecałe 30 mg antocyjanów w 100 g, natomiast najciemniejsze były owoce odmiany Bolestraszycki (112 mg/100 g) i Szafer (160 mg/100 g). Odmiana Szafer wykazywała najwyższą aktywność przeciwutleniającą, która w zależności od zastosowanej metody wynosiła 19,0 µM Troloxu/g (DPPH), 39,0 µM Troloxu/g (ABTS) 41,1 µM Troloxu/g (FRAP).
Słowa kluczowe
dereń właściwy (Cornus mas L.), odmiany, morfologia owoców, skład chemiczny, aktywność przeciwutleniająca