Wprowadzenie. Wraz z wiekiem spada poziom aktywności fizycznej, wzrasta częstość występowania problemów zdrowotnych i niepełnosprawności. Ponadto osoby starsze doświadczają braku bezpieczeństwa żywnościowego. Celem badania było ustalenie związku między brakiem bezpieczeństwa żywnościowego o zmiennej przyczynie, poziomem aktywności fizycznej, występowaniem chorób metabolicznych i tych prowadzących do utraty mobilności. Badanie przeprowadzono wśród 760 osób w wieku 65 lat i starszych na przełomie 2018 i 2019 roku w dwóch regionach Polski. Pytania dotyczące bezpieczeństwa żywnościowego zostały zaadaptowane z kwestionariusza HFSS, a te dotyczące cech demograficznych, aktywności fizycznej i wybranych sytuacji zdrowotnych z kwestionariusza KomPAN. Przyczyny braku bezpieczeństwa żywnościowego wyłoniono na podstawie analizy głównych składowych (PCA). Do oceny zależności między zmiennymi wykorzystano hierarchiczną klasyfikację zmiennych metodą Warda oraz analizę regresji logistycznej. Do weryfikacji różnic między zmiennymi wykorzystano test chi-kwadrat. Wartość p < 0,05 uznano za istotną.
Wyniki i wnioski. Na podstawie analizy PCA wyłoniono dwa czynniki opisujące przyczyny braku bezpieczeństwa żywnościowego. Pierwszy czynnik został określony jako przyczyna „ekonomicznospołeczna”, a drugi jako przyczyna „przestrzenno-zdrowotna”. Pierwszy czynnik był związany z umiarkowaną lub wysoką aktywnością fizyczną, taką samą lub lepszą sytuacją zdrowotną niż rówieśników, prawidłową masą ciała lub mniejszą częstością występowania otyłości oraz brakiem chorób metabolicznych i chorób prowadzących do utraty mobilności. Drugi czynnik był związany z niską lub umiarkowaną aktywnością fizyczną, taką samą lub gorszą sytuacją zdrowotną niż rówieśników, nadwagą lub otyłością, co najmniej jedną chorobą metaboliczną i chorobami prowadzącymi do utraty mobilności. Badanie potwierdziło, że „ekonomiczno-społeczna” przyczyna braku bezpieczeństwa żywnościowego jest bardziej widoczna u osób z wyższym poziomem aktywności fizycznej i lepszym stanem zdrowia, podczas gdy przyczyna „przestrzenno-zdrowotna” jest bardziej widoczna u osób z niższym poziomem aktywności fizycznej i gorszym stanem zdrowia.