Wprowadzenie. Propolisem określa się żywiczną substancję zbieraną przez pszczoły miodne (Apis mellifera) z różnych źródeł roślinnych. Powszechnie jest on nazywany kitem pszczelim i wykorzystywany jest przez pszczoły do ochrony ula. Ponieważ propolis zwiera liczne wtórne metabolity roślinne, jego rodzaj jest ściśle powiązany z gatunkiem rośliny z której pochodzi. W propolisie zidentyfikowano kilkaset substancji chemicznych, wśród których należy wymienić: substancje żywiczne i balsamiczne, woski, olejki eteryczne, pyłek kwiatowy oraz garbniki. Propolis najczęściej jest wykorzystywany do leczenia i dezynfekcji skóry, leczenia schorzeń uszu, jamy ustnej, gardła, zatok, jako środek przeciwgrzybiczny, przeciwzapalny i przeciwbólowy. Pobudza układ odpornościowy, łagodzi stany zapalne górnych dróg oddechowych. Wykazuje właściwości przeciwgrzybiczne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Propolis przeciwdziała hemoroidom, ułatwia regenerację błony śluzowej, przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń, działa także przeciwzapalnie, znieczulająco i regenerująco. Ze względu na skład chemiczny i właściwości propolis może być również cennym surowcem dla przemysłu spożywczego. Celem niniejszej pracy było dokonanie przeglądu literatury na temat możliwości wykorzystania propolisu jako składnika żywności oraz ocena jego roli w środkach spożywczych.
Wyniki i wnioski. Propolis wykazuje silne działanie przeciwutleniające i przeciwdrobnoustrojowe, czyniąc go atrakcyjnym produktem naturalnym, który może być włączany do żywności jako składnik funkcjonalny. Wzbogacanie produktów spożywczych propolisem w celu poprawy wartości odżywczej, jakości i funkcjonalności żywności jest przedmiotem licznych badań, ze względu na jego naturalne pochodzenie i wielokierunkowe oddziaływanie. Wyniki publikowanych badań wykazały, że propolis może znaleźć zastosowanie w różnych środach spożywczych, takich jak mięso, nabiał, soki, owoce, oleje, w celu wydłużenia ich okresu przydatności do spożycia, zapobiegania utlenianiu lipidów i zapewnienia korzyści zdrowotnych konsumentów. Jednak liczne związki propolisu mają silny charakterystyczny smak
i aromat, co powoduje zmiany właściwości sensorycznych żywności wzbogaconej w propolis.