Wprowadzenie. Nowotwory stanowią poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego. Leczenie chorób nowotworowych jest kosztowne, obarczone występowaniem wielu działań niepożądanych,  a w przypadku niektórych typów raka nieefektywne. Związane jest to z wysokim stopniem skomplikowania zaburzeń metabolicznych towarzyszących rozrostowi tkanki nowotworowej. W  związku z tym szczególną uwagę zwraca się na profilaktykę pierwotną, której celem jest zmniejszenie ryzyka zachorowania. Działania obejmujące profilaktykę pierwotną skupiają się na  obniżeniu narażenia na modyfikowalne czynniki ryzyka, do których zalicza się m. in. palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, niska aktywność fizyczna oraz nieodpowiednia dieta.
Wyniki i wnioski. W pracy zaprezentowano doniesienia literaturowe dotyczące ochronnego wpływu związków bioaktywnych pochodzenia roślinnego względem rozwoju nowotworów.  Scharakteryzowano poszczególne grupy związków, takich jak błonnik, stilbeny, karotenoidy, glukozynolany, betalainy, fitytiany, flawonoidy, izoflawony i antocyjany. Omówiono  antykancerogenne właściwości składników bioaktywnych z uwzględnieniem molekularnych mechanizmów leżących u podstaw ich działania. Szczególną uwagę zwrócono na obecne w pożywieniu  źródła związków o działaniu przeciwnowotworowym oraz sposób działania tych substancji na procesy wzrostu i migracji komórek nowotworowych. Ponadto przedstawiono wyniki eksperymentów z wykorzystaniem  modeli in vitro i in vivo, jak i prób klinicznokontrolnych z udziałem ludzi.