Wprowadzenie. Prozdrowotne a zwłaszcza zrównoważone zachowania żywieniowe osób starszych i ich uwarunkowania wymagają wyjaśnienia w badaniach. Celem pracy była identyfikacja zrównoważonych i prozdrowotnych zachowań żywieniowych osób starszych, z uwzględnieniem czynników demograficznych, socjo-ekonomicznych i związanych z bezpieczeństwem żywnościowym. Badanie przekrojowe przeprowadzono w grupie 500 osób starszych w wieku 60 lat i więcej, na przełomie kwietnia i maja 2025 roku w regionie dolnośląskim. Do oceny zrównoważonych i zdrowych zachowań żywieniowych zastosowano skalę SHE (Sustainable and Healthy Eating); cechy demograficzne oraz społeczno-ekonomiczne zaadaptowano z kwestionariusza KomPAN, przy czym status społeczno-ekonomiczny oceniono w oparciu o indeks SES (Socioekonomic Status). Bezpieczeństwo żywnościowe oceniono na podstawie wybranych pytań z kwestionariusza HFSS (Household Food Security Servey). Wzory zachowań żywieniowych zidentyfikowano na podstawie 34 sytuacji opisujących te zachowania. Do ich identyfikacji zastosowano analizę PCA (Principal Component Analysis). Do zróżnicowania zidentyfikowanych wzorów ze względu na cechy demograficzne, statusu socjo-ekonomiczny i bezpieczeństwo żywnościowe zastosowano test Chi2.
Wyniki i wnioski. Zidentyfikowano dwa wzory zachowań, które określono jako „zrównoważone zachowania” oraz „prozdrowotne zachowania”. Płeć i wiek nie różnicowały nasilenia zidentyfikowanych wzorów zachowań. Miejsce zamieszkania było powodem ich zróżnicowania. Poziom bezpieczeństwa żywnościowego nie różnicował zrównoważonych zachowań żywieniowych, ale niższy jego poziom był związany z niższym nasileniem prozdrowotnych zachowań żywieniowych. Wysoki status socjoekonomiczny dotyczył istotnie większego odsetka osób charakteryzujących się wysokim nasileniem zrównoważonych i prozdrowotnych zachowań żywieniowych. Subpopulacja osób starszych wymaga działań promujących szczególnie zrównoważone zachowania żywieniowe.